गणेश - स्मरण
हाथ में पुष्प- अक्षत आदि लेकर प्रारम्भ में भगवान् गणेश जी का स्मरण करना चाहिये
सुमुखश्चैकदन्तश्च कपिलो गजकर्णकः।
लम्बोदरच विकटो विघ्ननाशो विनायकः॥
धूम्रकेतुर्गणाध्यक्षो भालचन्द्रो गजाननः।
द्वादशैतानि नामानि यः पठेच्छृणुयादपि॥
विद्यारम्भे विवाहे च प्रवेशे निर्गमे तथा।
संग्रामे संकटे चैव विघ्नस्तस्य जायते॥
🙏श्रीमन्महागणाधिपतये नमः,लक्ष्मीनारायणाभ्यां नमः,उमामहेश्वराभ्यां नमः,वाणीहिरण्यगर्भाभ्यां नमः,शचीपुरन्दराभ्यां नमः,मातृपितृचरण कमलेभ्यो नमः,इष्टदेवताभ्यो नमः,कुलदेवताभ्यो नमः,ग्रामदेवताभ्यो नमः,वास्तुदेवताभ्यो नमः,स्थानदेवताभ्यो नमः,एतत्कर्मप्रधानदेवताभ्यो नमः,सर्वेभ्यो देवेभ्यो नमः,सर्वेभ्यो ब्राह्मणेभ्यो नमः🙏
🙏पूजनका संकल्प🙏
सर्वप्रथम पूजन का संकल्प करे
॥निष्काम संकल्प॥
ॐ विष्णुर्विष्णुर्विष्णुः अद्य •••• अहं श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं विष्णुशिवगणेशसूर्यदुर्गार्चनं करिष्ये ।
॥सकाम संकल्प॥
••••• सर्वाभीष्टस्वर्गापवर्गफलप्राप्तिद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं विष्णुशिवगणेशसूर्यदुर्गार्चनं करिष्ये ।
॥घण्टा पूजन॥
घण्टा को चन्दन और फूल से अलङ्कृत कर निम्नलिखित मन्त्र पढ़कर प्रार्थना करे-
आगमार्थं तु देवानां गमनार्थं च रक्षसाम्।
कुरु घण्टे वरं नादं देवता स्थान संनिधौ॥
प्रार्थना के बाद घण्टा को बजाये और यथा स्थान रख दे।
'घण्टास्थिताय गरुडाय नमः'
इस नाम मन्त्र से घण्टे में स्थित गरुड देव का भी पूजन करे।
॥ शङ्ख पूजन ॥
शङ्ख में दो दर्भ या दूब, तुलसी और फूल डालकर 'ओम्' कहकर उसे सुवासित जल से भर दे। इस जल को गायत्री मन्त्र से अभिमन्त्रित कर दे। फिर निम्नलिखित मन्त्र पढ़कर शङ्ख में तीर्था का आवाहन करे
पृथिव्यां यानि तीर्थानि स्थावराणि चराणि च।
तानि तीर्थानि शङ्खेऽस्मिन् विशन्तु ब्रह्मशासनात्॥
तब 'शङ्खाय नमः , चन्दनं समर्पयामि'कहकर चन्दन लगाये और 'शङ्खाय नमः, पुष्पं समर्पयामि'
कहकर फूल चढ़ाये । इस के बाद निम्नलिखित मन्त्र पढ़कर शङ्ख को प्रणाम करे
त्वं पुरा सागरोत्पन्नो विष्णुना विधृतः करे।
निर्मितः सर्वदेवैश्च पाञ्चजन्य नमोऽस्तु ते॥
॥प्रोक्षण॥
शङ्ख में रखी हुई पवित्री से निम्नलिखित मन्त्र पढ़कर अपने ऊपर तथा पूजा की सामग्रियों पर जल छिड़के
ॐ अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोऽपि वा।
यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यन्तरः शुचिः॥
॥उदकुम्भकी पूजा॥
सुवा सित जल से भरे हुए उदकुम्भ (कलश) की 'उदकुम्भाय नमः' इस मन्त्र से चन्दन, फूल आदि से पूजा कर इस में तीर्थो का आवाहन करे
ॐ कलशस्य मुखे विष्णुः कण्ठे रुद्रः समाश्रितः।
मूले त्वस्य स्थितो ब्रह्मा मध्ये मातृगणाः स्मृताः॥
कुक्षौ तु सागराः सर्वे सप्तद्वीपा वसुन्धरा।
ऋग्वेदोऽथ यजुर्वेदः सामवेदो ह्यथर्वणः॥
अङ्गेश्च सहिताः सर्वे कलशं तु समाश्रिताः।
अत्र गायत्री सावित्री शान्तिः पुष्टिकरी तथा॥
सर्वे समुद्राः सरितस्तीर्थानि जलदा नदाः।
आयान्तु देव पूजार्थं दुरित क्षय कारकाः॥
गङ्गे च यमुने चैव गोदावरि सरस्वति।
नर्मदे सिन्धु कावेरि जलेऽस्मिन् संनिधिं कुरु॥
इस के बाद निम्नलिखित मन्त्र से उदकुम्भ की प्रार्थना करे
देव दानव संवादे मथ्य माने महो दधौ।
उत्पन्नोऽसि तदा कुम्भ विधृतो विष्णुना स्वयम्॥
त्वत्तोये सर्वतीर्थानि देवाः सर्वे त्वयि स्थिताः।
त्वयि तिष्ठन्ति भूतानि त्वयि प्राणाः प्रतिष्ठिताः॥
शिवः स्वयं त्वमेवासि विष्णुस्त्वं च प्रजापतिः।
आदित्या वसवो रुद्रा विश्वेदेवाः सपैतृकाः॥
त्वयि तिष्ठन्ति सर्वेऽपि यतः कामफलप्रदाः।
त्वत्प्रसादादि मं यज्ञं कर्तु मीहे जलोद्भव॥
सांनिध्यं कुरु मे देव प्रसन्नो भव सर्वदा॥
अब पञ्चदेवों की पूजा करे सबसे पहले ध्यान करे
॥ विष्णु का ध्यान॥
उद्यत्कोटि दिवाकरा भमनिशं शङ्ख गदां पङ्कजं
चक्रं बिभ्रतमिन्दिराव सुमतीसंशोभिपार्श्वद्वयम्।
कोटीराङ्गदहारकुण्डलधरं पीताम्बरं कौस्तुभैर्
र्दीप्तं विश्वधरं स्ववक्षसि लसच्छीवत्सचिह्नं भजे॥
ध्यानार्थे अक्षतपुष्पाणि समर्पयामि ॐ विष्णवे नमः।
उदीयमान करोड़ों सूर्य के समान प्रभातुल्य, अपने चारों हाथों में शङ्ख, गदा, पद्म तथा चक्र धारण किये हुए एवं दोनों भागों में भगवती लक्ष्मी और पृथ्वी देवी से सुशोभित, किरीट, मुकुट, केयूर, हार और कुण्डलोंसे समलङ्कृत,कौस्तुभ मणि तथा पीताम्बर से देदीप्यमान विग्रह युक्त एवं वक्ष स्थल पर श्रीवत्सचिह्न धारण किये हुए भगवान् विष्णु का मैं निरन्तर स्मरण ध्यान करता हूँ।
॥ शिवका ध्यान ॥
ध्यायेन्नित्यं महेशं रजतगिरिनिर्भ चारुचन्द्रावतंसं
रत्नाकल्पोज्ज्वलाङ्गं परशुमृगवराभीतिहस्तं प्रसन्नम्।
पद्मासीनं समन्तात् स्तुतममरगणै र्व्यघ्रकृत्तिं वसानं
विश्वाद्यं विश्वबीजं निखिलभयहरं पञ्चवक्त्रं त्रिनेत्रम्॥
ध्यानार्थे अक्षतपुष्पाणि समर्पयामि ॐ शिवाय नमः।
चाँदी के पर्वत के समान जिनकी श्वेत कान्ति है, जो सुन्दर चन्द्रमा को आभूषण रूप में धारण करते हैं, रत्नमय अलङ्कारों से जिनका शरीर उज्ज्वल है, जिनके हाथों में परशु, मृग, वर और अभय मुद्रा है, जो प्रसन्न हैं, पद्म के आसन पर विराजमान हैं, देवतागण जिनके चारों ओर खड़े होकर स्तुति करते हैं, जो बाघ की खाल पहनते हैं, जो विश्व के आदि जगत्की उत्पत्ति के बीज और समस्त भयों को हरनेवाले हैं, जिन के पाँच मुख और तीन नेत्र हैं, उन महेश्वर का प्रतिदिन ध्यान करे।
॥ गणेशका ध्यान ॥
खर्व स्थूल तनुं गजेन्द्र वदनं लम्बोदरं सुन्दरं
प्रस्यन्दन्मद गन्धलुब्धम धुपव्यालोल गण्डस्थलम्।
दन्ताघात विदारितारि रुधिरैः सिन्दूर शोभाकरं
वन्दे शैलसुतासुतं गणपतिं सिद्धिप्रदं कामदम्॥
ध्यानार्थे अक्षतपुष्पाणि समर्पयामि ॐ श्रीगणेशाय नमः।
जो नाटे और मोटे शरीर वाले हैं, जिनका गजराज के समान मुख और लम्बा उदर है, जो सुन्दर हैं तथा बहते हुए मदकी सुगन्ध के लोभी भौरो के चाटने से जिनका गण्डस्थल चपल हो रहा है, दाँतों की चोट से विदीर्ण हुए शत्रुओं के खून से जो सिन्दूर की सी शोभा धारण करते है, कामनाओं के दाता और सिद्धि देनेवाले उन पार्वती के पुत्र गणेशजी को मैं वन्दना करता हूँ।
॥ सूर्यका ध्यान ॥
रक्ताम्बुजासनम शेषगुणैकसिन्धुं
भानुं समस्तजगताम धिप भजामि।
पद्मद्वया भय वरान् दधतं कराब्जै
र्माणि क्यमौलिमरुणाङ्ग रुचिं त्रिनेत्रम्॥
ध्यानार्थे अक्षतपुष्पाणि समर्पयामि ॐ श्रीसूर्याय नमः।
लाल कमल के आसन पर समासीन, सम्पूर्ण गुणों के रत्नाकर, अपने दोनो हाथों में कमल और अभय मुद्रा धारण किये हुए, पद्मराग तथा मुक्ताफल के समान सुशोभित शरीरवाले, अखिल जगत्के स्वामी, तीन नेत्रों से युक्त भगवान् सूर्यका मैं ध्यान करता हूँ।
॥ दुर्गाका ध्यान ॥
सिंहस्था शशिशेखरा मरकत प्रख्यैश्चतुर्भिर्भुजैः
शङ्ख चक्रधनुःशरांश्च दधती नेत्रस्त्रिभिः शोभिता।
आमुक्ताङ्ग दहारकङ्कणरणत्काञ्चीरणन्नूपुरा
दुर्गा दुर्गतिहारिणी भवतु नो रत्नोल्लसत्कुण्डला॥
ध्यानार्थे अक्षतपुष्पाणि समर्पयामि ॐ श्रीदुर्गायै नमः।
जो सिंह की पीठ पर विराजमान हैं, जिनके मस्तक पर चन्द्रमा का मुकुट है, जो मरकत मणि के समान कान्ति वाली अपनी चार भुजाओं में शङ्ख, चक्र, धनुष और बाण धारण करती हैं , तीन नेत्रों से सुशोभित होती हैं, जिनके भिन्न भिन्न अङ्ग बाँधे हुए बाजूबंद, हार, कङ्कण, खनखनाती हुई करधनी और रुनझुन करते हुए नूपुरो से विभूषित हैं तथा जिनके कानों में रत्नजटित कुण्डल झिलमिलाते रहते हैं, वे भगवती दुर्गा हमारी दुर्गति दूर करने वाली हों।
विष्णु पञ्चायतन
॥ आवाहन ॥
आगच्छन्तु सुरश्रेष्ठा भवन्त्वत्र स्थिराः समे।
यावत् पूजां करिष्यामि तावत् तिष्ठन्तु संनिधौ॥
ॐ विष्णुशिवगणेशसूर्यदुर्गाभ्यो नमः, आवाहनार्थे पुष्यं समर्पयामि। (पुष्प समर्पण करे)
॥ आसन ॥
अनेक रत्न संयुक्तं नानामणि गणान्वितम्।
कार्तस्वर मयं दिव्य मासनं परि गृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, आसनार्थे तुलसीदलं समर्पयामि (तुलसीदल समर्पण करे)
॥ पाद्य ॥
गङ्गादिसर्वतीर्थेभ्य आनीतं तोयमुत्तमम्।
पाद्यार्थ सम्प्रदास्यामि हृह्णन्तु परमेश्वराः॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, पादयोः पाद्यं समर्पयामि। (जल अर्पण करे)
॥ अर्घ्य ॥
गन्धपुष्पाक्षतैर्युक्तमध्ये सम्पादितं मया।
गृह्णन्त्वर्घ्यं महादेवाः प्रसन्नाश्च भवन्तु में॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, हस्तयोरर्घ्य समर्पयामि। (गन्ध,पुष्प,अक्षत मिला हुआ अर्ध्य अर्पण करे)
॥ आचमन ॥
कपूरण सुगन्धेन वासितं स्वादु शीतलम्।
तोयमा चमनी यार्थं गृह्णन्तु परमेश्वराः॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,आचमनीयं जलं समर्पयामि(कर्पूरसे सुवासित सुगन्धित शीतल जल समर्पण करे)
॥ स्नान ॥
मन्दाकिन्याः समानीतैः कर्पूरागुरुवासितैः।
स्नानं कुर्वन्तु देवेशा जलैरेभिः सुगन्धिभिः॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,स्नानीयं जलं समर्पयामि।(शुद्ध जलसे स्नान कराये)
॥ आचमन ॥
स्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि।
(स्नान करानेके बाद आचमनके लिये जल दे)
॥ पञ्चामृत स्नान ॥
पयो दधि घृतं चैव मधु च शर्करान्वितम्।
पञ्चामृतं मयाऽऽनीतं स्नानार्थ प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,पञ्चामृतस्नानं समर्पयामि।(पञ्चामृतसे स्नान कराये)
॥ गन्धोदकस्नान ॥
मलयाचलसम्भूतचन्दनेन विमिश्रितम्।
इदं गन्धोदकं स्नानं कुङ्कुमाक्तं नु गृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,गन्धोदकं समर्पयामि।(मलय चन्दन से सुवासित जलसे स्नान कराये)
गन्धोदकस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानम्
(गन्धोदक स्नानके बाद शुद्ध जलसे स्नान कराये)
॥ शुद्धोदकस्नान ॥
मलयाचल सम्भूतचन्दनाऽगरुमिश्रितम्।
सलिल देवदेवेश शुद्धस्नानाय गृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि(शुद्धोदकसे स्नान करानेके बाद आचमन करनेके लिये पुनः जल चढ़ाये)
॥आचमन॥
शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि।
॥वस्त्र और उपवस्त्र॥
शीतवातोष्णसंत्राणे लोकलज्जानिवारणे।
देहालङ्करणे वस्त्रे भवद्भ्यो वाससी शुभे॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,वस्त्रमुपवस्त्रं च समर्पयामि(वस्त्र और उपवस्त्र चढ़ानेके बाद आचमनके लिये जल चढ़ाये)
॥आचमन॥
वस्त्रोपवस्त्रान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि।
॥यज्ञोपवीत॥
नवभिस्तन्तुभिर्युक्तं त्रिगुणं देवतामयम्।
उपवीतं मया दत्तं गृह्णन्तु परमेश्वराः॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, यज्ञोपवीतं समर्पयामि(यज्ञोपवीत चढ़ाने के बाद आचमन के लिये जल चढ़ाये)
॥आचमन॥
यज्ञोपवीतान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि।
॥चन्दन॥
श्रीखण्डं चन्दनं दिव्यं गन्धाढ्यं सुमनोहरम्।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, चन्दनानुलेपनं समर्पयामि(सुगन्धित मलय चन्दन लगाये)
॥पुष्पमाला॥
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि भक्तितः।
मयाऽऽहतानि पुष्पाणि पूजार्थ प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपज्ञायतनदेवताभ्यो नमः, पुष्पाणि समर्पयामि(मालती आदि के पुष्प चढ़ाये)
॥तुलसीदल और मञ्जरी॥
तुलसी हेमरूपां च रत्नरूपां च मञ्जरीम्।
भवमोक्षप्रदां रम्यामर्पयामि हरिप्रियाम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, तुलसीदलं मञ्जरी च समर्पयामि(तुलसीदल और तुलसी मञ्जरी समर्पण करे)
(भगवान के आगे चौकोर जलका घेरा डालकर उसमें नैवेद्य की वस्तुओं को रखे तब धूप दीप निवेदन करे)
॥धूप॥
वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यो गन्ध उत्तमः।
आप्रेयः सर्वदेवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, धूपमाघ्रापयामि(धूप दिखाये)
॥दीप॥
साज्यं च वर्तिसंयुक्तं वह्निना योजितं मया।
दीपं गृह्णन्तु देवेशास्त्रैलोक्यतिमिरापहम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, दीपं दर्शयामि (दीप दिखाये)
हाथ धोकर नैवेद्य निवेदन करे
॥नैवेद्य॥
शर्करा खण्डखाद्यानि दधिक्षीरघृतानि च।
आहारं भक्ष्यभोज्यं च नैवेद्यं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, नैवेद्यं निवेदयामि (नैवेद्य निवेदित करे)
नैवेद्यान्ते ध्यानं ध्यानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि। उत्तरापोऽशनार्थ हस्तप्रक्षालनार्थ मुखप्रक्षालनार्थं च जलं समर्पयामि।
नैवेद्य देनेके बाद भगवान्का ध्यान करे(मानो भगवान् भोग लगा रहे है)ध्यान के बाद आचमन करने के लिये जल चढ़ाये और मुख प्रक्षालन के लिये तथा हस्त प्रक्षालन के लिये जल दे।
॥ऋतुफल॥
इदं फलं मया देव स्थापितं पुरतस्तव।
तेन मे सफलावाप्तिर्भवेज्जन्पनि जन्पनि॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, ऋतुफलानि समर्पयामि मध्ये आचमनीयं उत्तरापोऽशनं च जलं समर्पयामि। (ऋतुफल अर्पण करे इसके बाद आचमन तथा उत्तरापोऽशनके लिये जल दे)
॥ताम्बूल॥
पूगीफलं महद् दिव्यं नागवल्लीदरलैर्युतम्।
एलालवंगसंयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, मुखवासार्थे ताम्बूलं समर्पयामि(सुपारी, इलायची, लवंग के साथ पान चढ़ाये)
॥दक्षिणा॥
हिरण्यगर्भगर्भस्थं हेमबीज विभावसोः।
अनन्तपुण्यफलदमतः शान्तिं प्रयच्छ मे॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, दक्षिणां समर्पयामि (दक्षिणा चढ़ाये)
॥आरती॥
कदलीगर्भसम्भूतं कर्पूरं तु प्रदीपितम्।
आरार्तिकमहं कुर्वे पश्य मां वरदो भव॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, आरार्तिकं समर्पयामि(कर्पूर की आरती करे और आरती के बाद जल गिरा दे)
॥शङ्ख भ्रामण॥
शङ्खमध्ये स्थितं तोयं भ्रामितं केशवोपरि।
अङ्गलग्नं मनुष्याणां ब्रह्महत्यां व्यपोहति॥
जल से भरे शङ्ख को पाँच बार भगवान के चारों ओर घुमाकर शङ्ख को यथा स्थान रख दे। भगवान का अंगोछा भी घुमा दे। अब दोनों हथेलियों से आरती ले और हाथ धो ले। शङ्ख के जल को अपने ऊपर तथा उपस्थित लोगों पर छिड़क दे। निम्नलिखित मन्त्र से चार बार परिक्रमा करे
(परिक्रमा का स्थान न हो तो अपने आसन पर ही चार बार घूम जाय)
॥प्रदक्षिणा॥
यानि कानि च पापानि जन्मान्तरकृतानि च।
तानि सर्वाणि नश्यन्तु प्रदक्षिणपदे पदे॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,प्रदक्षिणां समर्पयामि(मन्त्र पढ़कर प्रदक्षिणा करे)
॥मन्त्रपुष्पाञ्जलि॥
श्रद्धया सिक्तया भक्त्या हार्दप्रेम्णा समर्पितः।
मन्त्रपुष्पाञ्जलिश्चायं कृपया प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः,मन्त्रपुष्पाञ्जलिं समर्पयामि(पुष्पाञ्जलि भगवान्के सामने अर्पण कर दे)
॥ नमस्कार ॥
नमोऽस्त्व नन्ताय सहस्रमूर्तये
सहस्रपादाक्षि शिरोरुबाहवे।
सहस्र नाम्ने पुरुषाय शाश्वते
सहस्रकोटीयुगधारिणे नमः॥
ॐ विष्णुपञ्चायतनदेवताभ्यो नमः, प्रार्थनापूर्वकं नमस्कारम् समर्पयामि।(प्रार्थनापूर्वक नमस्कार करे)
॥चरणामृत पान॥
अकाल मृत्यु हरणं सर्वव्याधि विनाशनम्।
विष्णु पादोदकं पीत्वा पुनर्जन्म न विद्यते॥
(चरणामृतको पात्रमें लेकर ग्रहण करे सिरपर भी चढ़ा ले)
॥ क्षमा याचना॥
मन्त्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं जनार्दन।
यत्पूजितं मया देव परिपूर्णं तदस्तु मे॥
आवाहनं न जानामि न जानामि विसर्जनम्।
पूजां चैव न जानामि क्षमस्व परमेश्वर॥
अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम।
तस्मात् कारुण्यभावेन रक्ष मां परमेश्वर॥
(इन मन्त्रों का श्रद्धा पूर्वक उच्चारण कर अपनी विवशता एवं त्रुटियों के लिये क्षमा याचना करे)
प्रसाद ग्रहण
भगवान पर चढ़े फूल को सिर पर धारण करे। पूजा से बचे चन्दन आदि को प्रसाद रूप से ग्रहण करे। अन्त में निम्नलिखित वाक्य पढ़कर समस्त कर्म भगवान को समर्पित कर दे।
ॐ तत्सद् ब्रह्मार्पणमस्तु।
ॐ विष्णवे नमः, ॐ विष्णवे नमः, ॐ विष्णवे नमः।